Voor marktonderzoek waarin de gevolgen van culturele verschillen een belangrijke rol kunnen spelen, is het ook noodzakelijk inzicht te hebben in culturele verschillen. In Nederland heeft ruim 25% van de inwoners een migratieachtergrond. Daaronder vallen bij het CBS zowel mensen die in het buitenland geboren zijn (de eerste generatie), als degenen die in Nederland geboren zijn en van wie ten minste één van hun ouders immigrant was (de tweede generatie). Hiervan is 11% Westers en 14% niet Westers. In de vier grootste steden heeft zelfs meer dan 50% een migratieachtergrond. Bij het adviseren van onze opdrachtgevers in de woon- en woonomgeving sector en zorgverleners wordt steeds vaker gebruik gemaakt van de koppeling tussen DISC leefstijlen en de cultuurverschillen tussen migratielanden.

Om de stap naar de culturele invloeden te maken hebben we meer informatie nodig dan alleen DISC en DISC leefstijlen. Cultuur wordt gedefinieerd als de collectieve mentale programmering die de leden van één groep of categorie mensen onderscheidt van die andere. Hofstede (Culture’s Consequences 2001) geeft aan ‘cultuur is voor een collectief wat persoonlijkheid is voor een individu’ en hij onderscheidt zes cultuur indexen. Een cultuur mag, op basis van de waarnemingen van Hofstede, worden benaderd als zijnde een persoon. In het begin van de 90-er jaren zijn met de organisatiepsycholoog professor Hofstede de uitkomsten van een onderzoek bij Kolpron Consultants / Ecorys Nederland besproken (Reitsma,TESG 86, 1995, 186-190).

In het betreffende onderzoek is ‘de tijd die verloopt tussen het besluit tot het realiseren van een groot infrastructureel werk en de start van de realisatie’ in verschillende Europese landen vastgesteld. In het betreffende onderzoek bleek dat België er gemiddeld 17 maanden verloopt tussen initiatief en start bouw en Frankrijk is dit 20 maanden. In Nederland ligt maar liefst 52 maanden tussen initiatief en start bouw. Voor Duitsland en Zwitserland is dit 53 en in Engeland 67 maanden. De X-as Individueel versus Collectief komt in beide modellen voor. Bij Hofstede wordt deze de IDV-index genoemd. De machtafstand tussen burger en bestuurders (PDI-index bij Hofstede) en de onzekerheidsvermijding door burgers (UAI-index) leveren in een verklarende bijdrage aan het tijdsverloop van – 0,96 en -0,97.

In de rodere D cultuur is men individualistisch en (zeer) expressief. Not In My BackYard (NIMBY) is in de rode cultuur uitgevonden. Voor de blauwe C wereld gelden de krachten van de normatieve traditie sterker. Veranderingen in de machtsverhoudingen duren vele generaties. Een concreet voorbeeld waar DISC leefstijlen en cultuur in Nederland samenkomen is bij het ontwikkelen en beheren van woningen en het ontwikkelen van een woonomgeving. In Den Haag komt bijvoorbeeld internationale functie van tot uitdrukking in de aanwezigheid van inwoners die uit alle mogelijke herkomstgebieden van de wereld afkomstig zijn.

Ongeveer 44% van de inwoners van de Gemeente Den Haag wordt aangeduid als autochtoon. In Nederland als geheel is dit 76%. In Den Haag worden de overige landen van herkomst als 19% Westers en 36% niet-Westers aangeduid. In de onderstaande rechter figuur is de relatieve positie van enkele landen in een combinatie tussen één van de cultuurindexen van professor Hofstede zichtbaar en de DISC leefstijlen zichtbaar. De culturele achtergronden vertalen zich richting woningen, sociale omgevingen en de randvoorwaarden aan de interactiegebieden.

In de middelste figuur is de positie op één van de assen van Hofstede aangegeven van verschillende herkomstlanden van arbeidsmigranten. De verschillende positie geeft enige verklaring aan de effecten van culturele verschillen die zichtbaar zijn tussen migranten uit verschillende landen. In de linker figuur zijn enkele landen zichtbaar waar meer sikkelcelanemie voorkomt. Hiermee werd het vermoeden bevestigd dat er een culturele oorzaak ligt achter het feit dat deze patiënten bij een verbeterende gezondheid een slechte therapietrouw hebben en afspraken in minder opdagen bij afspraken in het ziekenhuis. Deze leefstijlen hebben een optimistische kijk op het leven en maken zich minder snel zorgen. Ook proberen zij het gevoel van ziek zijn te ontlopen in het effect op hun leven. Naast deze toepassingen is het inzicht in de cultuur laag ook behulpzaam bij het aannemen van internationale werknemers en werknemers met een andere migratieachtergrond. In het internationaal kader is een gezamenlijke publicatie met HCSS over het effect van Covid op de internationale geopolitieke verhoudingen interessant om te lezen (Divided we stand, HCSS Global Trends, 2020)

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Douwe Reitsma